Seramik ile Porselen Arasında Kalanlara özel tabak çanak tarzı sofra ve mutfak gereçlerinin üretiminde kullanılan malzemeler içinde adını en sık duyduklarımızdan ikisi porselen ve seramik. Ama gelin görün ki ikisi arasında kalan ve çok da kullanışlı bir başka malzeme daha mevcut: Stoneware
Peki stoneware nedir? Mutfaklarda ve kalplerimizde nasıl bir yeri vardır? Avantajlı ve dezavantajlı noktaları nelerdir? Eğer stoneware’i daha yakından tanımak ve mutfağınızda ona daha fazla yer açmak isterseniz, sizi yazımızın devamına bekliyoruz.
Şeklini ve rengini kaolin ve kilden; camsı görünümünü kuvarstan; sert, suya ve kimyasallara dayanıklı yapısını ise feldspattan alan stoneware, özündeki sağlamlığı görünümüyle de inkar etmeyen bir malzeme. İsmiyle de bunu açıkça gösteriyor zaten. Seramiğe göre daha yüksek sıcaklıkta sırlanması sayesinde sahip olduğu dayanıklılığın yanı sıra stoneware’i özel kılan bir özelliği de kurşun içermiyor olması. Ağır metal içermiyor olmanın dayanılmaz hafifliğini deneyimleyen stoneware bu sayede gıdalarla temas konusunda da sorun yaşamayan bir malzeme haline geliyor. Porozite yok. Çatlama yok. Porozite, bir diğer adıyla gözeneklilik, bu kapsamda malzemenin su emme olasılığını göstermektedir. Yani bir malzemenin porozitesi ne kadar fazlaysa su emme ihtimali de o kadar fazladır. Ancak bu durum, seramik malzemelerin sırlarında görülen çatlamaya sebebiyet veren olayın da ta kendisidir. Düşük sıcaklıkta pişirilen sırlarda bu durum söz konusuyken yüksek sıcaklıkta sertleşen sırın porozitesi de düşer, tıpkı stoneware’de olduğu gibi…Su emerek çatlama yapmadığı gibi, mikrop da barındırmayan stoneware bu açıdan temiz ve sağlıklı olma özelliğine 10 puan daha ekler. Dayanıklılığının sırrı, kalın sırında saklı kil ve kaolinden oluşan hammaddeyi koruyup kollayan sırında feldspat bulunan stoneware bu sayede serttir. Bu özelliği onu aynı zamanda suya ve kimyasallara karşı da dayanıklı hale getirir. Dayanıklı sır yapısı sayesinde çizilmelere karşı koyabilme gücü de yüksektir. Ancak doğal bir içeriği olduğu için çizilmesi durumunda tehlike yaratmaz. Bunun yanı sıra hem elde kolayca temizlenebilir, hem de 60 dereceyi geçmemek suretiyle bulaşık makinesinde güvenle yıkanabilir. Tabii ki makineye sıkıştırılmadan, özenle yerleştirilmesi de bu konuda ekstra katkı sağlayacaktır. Mikrodalgaya ve derin dondurucuya uygun dayanıklı sır yapısının ona kattığı bir diğer özellik ise mikrodalga fırında ve derin dondurucuda rahatlıkla kullanılabiliyor olması. Ama siz yine de dondurucudan çıkardığınız ürünü fırına koymadan evvel oda sıcaklığına dönmesini beklemeyi ihmal etmeyin ve ürünlerinizi direkt ateşe maruz bırakmayın. Her ne kadar dayanıklı bir ürün de olsa ani ısı değişimlerine sürekli maruz kalması onun bile yaralanmasına sebep olabilir. Bonus olarak; yemeklerinizin sıcaklığını daha uzun süre muhafaza edebilmek de stoneware’in maharetleri arasında yer alıyor. Özetle stoneware 1200°C üzerinde olgunlaşan sırından kaynaklanan sert yapısı sayesinde çizilmelere dirençlidir, asitlere ve sır çatlamalarına karşı dayanıklıdır. Gözenekliliği düşük olduğundan su geçirmezliği yüksektir. Kolay temizlenebilir ve makinede yıkanabilir. Hijyeniktir, su emmez ve mikrop barındırmaz. Kurşun ve ağır metaller içermez, bu yüzden sağlıklıdır. Mikrodalga ve dondurucuda kullanılabilir. Direkt ateşe maruz bırakılmamalıdır. Yemeklerin sıcaklığını uzun süre korur. Ürünlerinizi üst üste koyup saklarken aralarına kağıt, kumaş vb yumuşak bir seperatör koymanız, ürününüzü korumanıza yardımcı olacaktır.
